Ödemeler Bilançosu

Ödemeler bilançosu , 1 yıl için ekonominin tüm mali işlemlerini içerir. 4 ana başlıktan oluşur.

1.Cari işlemler hesabı

A.Mal ithalat-ihracatı
B.Hizmet ithalat-ihracatı

2.Sermaye hesabı

A.Uzun Süreli Sermaye
-Doğrudan yabancı sermaye yatırımı
-Özel portfolio yatırımları
-Resmi sermaye yatırımları

B.Kısa Süreli Sermaye

3.İstatistiki hata ( Net hata-noksan )

4.Resmi rezervler hesabı
-Kısa süreli resmi sermaye
-Döviz
-Altın
-SDR ve IMF rezerv pozisyonları

ödemeler dengesi şu sorulara cevap verir ;

• ülke ithalatını ihracat gelirleriyle karşılayabiliyor mu ?
• kalkınma ve sanayileşmeyle birlikte dış ticaretin yapısı nasıl değişir ?
• dış ticaret oranındaki yıllık büyüme hızı nedir ?
• sermaye giriş çıkışları ne orandadır
• turizm dış yatırım ve yurtışında çalışan işcilerden ne kadar gelir sağlanmaktadır

ödemeler dengesi nasıl denkleştirilir ?

• daha önceki dönemden kalan döviz rezervlerini kullanarak
• altın ihraç ederek
• alınan krediler yoluyla
• IMF ve ya SDR'den özel çekme akkı kullanma yoluyla

IMF Fonksiyonları

• Dünya para meselelerinin çözümlenmesi için işbirliği sağlamak
• Milletler arası ticaretin dengeli şekilde gelişmesine,tam istihdama ve büyüme hızına olanak sağlamak
• Ödemeler dengesi güçlüklerinin çözümüne yardımcı olmak
• Kambiyo istikrarını korumak
• Çok taraflı dış ödemeler sisteminin kurulmasını sağlamak
• Milli para biriminin altın ve ya dolar olarak paritesini tescil edip fona tescil ettirmek

Uluslararası para sisteminin amaçları

• Uluslararası rezervlerin seçilmesi,tanımlanması,rezerv arzının düzenlenmesi
• Uluslararası para ve rezerv arzının düzenlenmesi
• Ülkeler arası dış ödemeler bilançosunun dengesizliklerinin giderilmesine yönelik çözümlerin bulunması
• Siyasi açıdan bağımsız olan ülkelerin ekonomik politikalarının uyumlu hale getirilmesini sağlamak
• Ülkeler arasındaki mal,hizmet ve sermaye alışverişini borç alacak hesaplarını düzenlemek

1944 yılına kadar dünyada altın standardı uygulanıyordu

1944 yılında Bretton Wonds konferansı düzenlendi,sabit kur sistemine geçildi World Bank ve IMF kuruldu ve bu sistem 1973 yılında yıkıldı.

Sistemin çöküş nedenler ;

• Dış denkleşme sorunu
• Likidite sorunu
• Güvensizlik sorunu
• Emisyon kazançları sorunu
• Az gelişmiş ülkelerin kalkınma sorunu

1979'da European Monetary System ( EMS ) ve European Currency Unit ( ECU ) kuruldu.

1999 yılında Euro resmi olarak yürürlüğe girdi.
1 Ocak 2002 de AB ülkeleri euro kullanmaya başladı.
1 Temmuz 2002'de Euro kullanan ülkelerin ulusal paraları kalktı.

Merkez Bankası faizleri nelerdir ?

1.1 ay vadeli repo işlemleri için uygulanan faiz ( kaldırılmış )

2.1 hafta vadeleli repo işlemleri için uygulanan faiz ; bankalar ellerindeki tahvil ve bonoları MB'ye verip karşılığında para alırlar ve vade sonunda parayı iade edip kağıtları geri alırlar.. TCMB bu araçla banka ve finans kurumlarının piyasada uyguladığı faiz oranlarını, bankalardan alınan kredilerin miktarını, hisse senedi ve döviz gibi varlıkların fiyatlarını etkileyebiliyor.Bu işlemde faiz oranı bugün itibariyle yıllık % 4,50 olarak uygulanıyor.

3. Gecelik işlemlerde uygulanan faiz:  TCMB’ in, gecelik olarak borç almak ya da gecelik olarak borç vermek isteyen bankalara uyguladığı faize bu ad veriliyor. TCMB, bu yolla ikincil piyasada oluşan kısa vadeli faiz oranlarını, döviz kurlarını ve kredilerin büyüme hızını etkileyebiliyor. TCMB’ in gecelik borç almada uyguladığı faiz oranı bugün için yıllık % 3,5, gecelik borç vermede uyguladığı faiz oranı yıllık yüzde 7,75 (piyasa yapıcısı bankalara repo karşılığı % 6,75) düzeyinde bulunuyor.

4. Geç likidite penceresi faizi: Hesaplarını kapatmak ya da ellerinde bulunan parayı borç vermek için son ana kadar bekleyen bankalara uygulanan faiz oranlarına verilen addır. Bu uygulamada saat 16.00 ile 17.00 arasında TCMB’  ye gecelik borç vermek isteyenlere yıllık % 0, gecelik olarak TCMB’ den borç almak isteyenlere yıllık % 10,25 faiz uygulanıyor.

5. Reeskont kredisi ve avans faizi: Vadesi henüz gelmemiş olan alacak senetlerinin kabulü karşılığında verilen kredilere reeskont kredisi deniyor. Bankalar kredi açarken şirketlerden bu krediye karşılık alacak senetleri alıyorlarsa bunları genellikle iskonto ederek alırlar. Daha sonra likidite ihtiyacı duyan banka bu senedi TCMB’ ye yeniden iskonto edilerek krediye dönüştürülmek üzere verir. TCMB uygulamada vadesine en çok üç ay kalmış olan senetleri reeskonta kabul ediyor ve bu yolla açacağı kredilere yüzde 9,50 faiz uyguluyor. Avans uygulamasında bankalar Devlet Tahviline dayalı borç senedi düzenleyerek TCMB’ ye veriyor ve karşılığında kredi alıyorlar. TCMB, bu şekilde avans olarak açtığı krediler için de yüzde 11 faiz uyguluyor.

6. İhracat reeskont kredisi faizi: İhracatçılara uygun maliyetli kredi sağlamak amacıyla TCMB’ in Türk Eximbank’a ve diğer bankalara tanıdığı limit dahilinde kullandırılan kredilere ihracat reeskont kredisi bu krediye uygulanan faize de reeskont faizi deniyor. Merkez Bankası bu kredileri açtığı Türk Eximbank ve bankalardan tahsil etmekte, kredi kullanan şirketler ise ödeme açısından Türk Eximbank ve bankalara muhatap olmaktadır.