Teklif Eğrisi | Uluslararası İktisat

Teklif Eğrisi, bir ülkenin karşı ülkeden aldığı mala karşı teklif ettiği maldır. Talep ve arz eğrilerini sağa sola kaydıran faktörler teklif eğrilerini de kaydırır.

Damping nedir ? | ULUSLARARASI İKTİSAT

DAMPİNG

Ülke içinde üretilen malın yurtdışında daha ucuz bir fiyattan satıldığı durumdur.
Sadece 3 farklı çeşidi vardır.

• Arızi Damping

Geçici olarak arz fazlasını kaldırmak amacıyla kullanılır.

• Sürekli Damping

Piyasa gücü elde etmek için kullanılan dampingtir.

• Yıkıcı Damping 

Monopol gücü elde etmek isteyen dampingtir. 

 

Rybczynski Teoremi | Stolper - Samuelson Teoremi | ULUSLARARASI İKTİSAT

Rybczynski Teoremi

Tam istihdam koşulları altında yalnız bir faktörün arzı artınca, bu faktörü yoğun olarak kullanan malın üretimi artar, arzı sabit kalan faktörü yoğun olarak kullanan malın üretimi azalır.


Stolper - Samuelson Teoremi

Serbest dış ticaretin gelir dağılımı üzerindeki etkilerini incelemektedir.
Serbest ticaret gelir dağılımını ülkede bol olarak bulunan faktörün lehine, korumacılık ise kıt faktörün lehine bozmaktadır.

Bretton Woods

BRETTON WOODS

• Bretton Woods, ayarlanabilir bir sabit kur rejimidir.
• Rekabetçi develüasyonlara önlem amacı taşır.
• ABD, Dünya Merkez Bankası olma rolünü üstlenmiştir.
• Doların merkezi rolü başlamıştır.

Münferit Beyanname

Dar mükellefin elde ettiği değer artış kazancı ve irat unsurları için verilmektedir.
Sadece dar mükellefler münferit beyanname verir.

GERÇEK USULDE ZİRAİ KAZANÇ KAPSAMINDA VERGİLENDİRİLENLER - Türk Vergi Sistemi - Maliye - KPSS A GRUBU

ŞU KİŞİLER GERÇEK USULDE ZİRAİ KAZANÇ KAPSAMINDA VERGİLENDİRİLENDİRİLİR

• Bir biçerdövere veya bu mahiyetteki bir motorlu araca sahip olanlar
• 10 yaşından küçük en az 2 traktöre sahip olanlar
• İşletme büyüklüğü ölçüsünü aşanlar

VERGİ HUKUKU -4- KPSS A GRUBU - MALİYE

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜ

1. İdari Yollarla Çözüm

a.) Vergi Hatalarının Düzeltilmesi

Açık vergi hataları mükellefin başvurusuna yer bırakmaksızın resen düzeltilir.
Vergi hatalarının düzeltilmesinde yetkili merci vergi dairesi müdürüdür.
Vergi hatalarının düzeltilmesinde zaman aşımı süresi 5 yıldır.
Vergi hatasının düzeltilmesine yönelik yapılan başvuru reddedilirse tebliğ tarihinden itibaren mükellef vergi mahkemesinde 30 gün içinde dava açabilir. Dava açma süresi dolmuşsa şikayet yoluyla Maliye Bakanlığı'na başvuru yapılır. Maliye Bakanlığı da reddetmesi durumunda buna karşı da 30 gün içinde vergi mahkemesine dava açabilir.

b.) Vergi Hatalarının Sınıflandırılması

HESAP HATALARI

Matrahta hata, vergi miktarında hata, verginin mükerrer olması

VERGİLENDİRME HATALARI

Mükellefin şahsında hata, mükellefiyette hata (muafiyet), konuda yada mevzuda hata (istisna), vergilendirme döneminde hata


2. Uzlaşma Yoluyla Çözüm

Vergi ziyai, vergi kaçakcılığı,  yada usulsüzlük suçu varsa bu suçlar nedeniyle hiçbir aşamada uzlaşma talep edilemez.

a.) Tarhiyat Öncesi Uzlaşma

Vergi incelemesi aşamasında başvurulan bir yoldur.

Tarhiyat öncesinde uzlaşma sağlanırsa dava açılamaz, cezada indirim haklarından mükellef yararlanamaz, tarhiyat sonrası uzlaşma istenemez.

Tarhiyat öncesinde uzlaşma sağlanamazsa dava açılabilir, cezada indirim haklarından mükellef yararlanabilir, tarhiyat sonrası uzlaşma istenemez.

b.) Tarhiyat Sonrası Uzlaşma

İkmalen, resen ve idarece tarh edilen vergilerle bu kapsamda mükellefe kesilen vergi ziyai cezaları için mümkündür.

3. Yargısal Yollarla Çözüm

İlk derece mahkeme vergi mahkemeleridir. Başvuru süresi 30 gündür.
Vergi mahkemelerinde uyuşmazlık konusu tutar 5 bin TL'nin altındaysa vergi mahkemesinin kararı kesindir. Bir üst merci yoktur.
Eğer uyuşmazlık konusu tutar 5 bin TL ile 120 bin TL arasında ise vergi mahkemesinin kararına karşı istinaf yoluyla Bölge İdare Mahkemesi'ne gidilebilir ve BİM'nin kararı kesindir.
Eğer uyuşmazlık konusu tutar 120 bin TL üzerindeyse 30 gün içinde istinaf yoluna gidilebilir. BİM'nin verdiği kararlara karşı temyiz yoluyla Danıştay'a başvurulabilir.
Danıştay, temyiz için gelen kararı onaylarsa karar kesinleşir.
Danıştay, temyiz için gelen kararı bozarsa karar BİM'ye geri döner. BİM bu karara uyarsa tekrar temyize gider ve karar kesinleşir. BİM kendi kararında ısrar ederse temyiz merci değişir ve Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu'na gider. Danıştay Vergi Dava Daireleri kararı kesindir.

VERGİ HUKUKU -3- KPSS A GRUBU - MALİYE

VERGİ DENETİM YOLLARI

1. Yoklama

Mükellefleri ve mükellefiyetle ilgili olayları araştırmak ve tespit etmektir.
Dar ve rutin bir denetim yoludur.
Yoklama faaliyetleri yetkilileri ;

• vergi dairesi müdürleri
• yoklama memurları
• yoklama işiyle görevlendirilenler
• gelir uzmanları
• vergi incelemesi yapmaya yetkililer

2. Vergi İncelemesi

Yoklamaya göre daha detaylı bir yoldur.

Vergi incelemesine yetkili olanlar ;

• vergi idaresi müdürleri
• Gelir İdaresi Başkanlığı merkez ve taşra teşkilatında müdür kadrosunda bulunanlar
• vergi müffetiş ve yardımcıları
• ilin en büyük mal memuru 

3. Arama

Mükellefin vergi kaçırmasına yönelik bir şüphe olduğunda başvurulabilen bir yoldur. 

Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar aynı zamanda arama yapmaya da yetkililerdir.

4. Bilgi Toplama

Vergi ile ilgili yetkili olanlar mükelleflerin mükellefiyet ile ilgili bilgileri elde etme hakkına sahip olmasıdır. Arşivleyip saklayabilir.

*

VERGİ SUÇ VE CEZALARI

İdare Tarafından Cezalandırılan suçlar sadece para cezası ile yapılır. Vergi Ziyaı ve Usulsüzlük suçları için verilir.

Yargısal yolla cezalandırılan suçlar hapis cezası ile yapılır Vergi kaçakçılığı, mükellefin mahremiyetini ihlal ve mükellefin özel işlerini yapma suçları için verilir.

1. İdarece Cezalandırılan Suçlar

a.) Vergi Ziyaı

Mükellefin veya sorumlunun vergi ile ilgili ödevlerini yerine getirmemesi veya eksik olarak yerine getirmesidir.  Verginin tahakkuk ettirilmemesi veya eksik tahakkuk ettirilmesidir.

Bir fiilin vergi ziyaı olabilmesi için kesinlikle tarh döneminden sonra ortaya çıkmış olması gerekir.

Uygulanacak ceza kayba uğratılan verginin bir katıdır. 

Mükellef hem vergi ziyaı hem de kaçakcılık fiilini işlemişse kayba uğratılan verginin 3 katı ceza kesilir.

Kaçakcılık fiiline iştirak varsa maddi menfaati yoksa %50 ceza varsa 1 kat ceza kesilir.

Süresinde verilmeyen beyannamelerde ceza kayba uğratılan verginin %50'sidir.

Eğer mükellef vergi ziyaı fiilini ilk kez işlemişse cezasında yüzde 50 indirim yapılır.

b.) Usulsüzlük

Vergi kanunlarının şekle ve usule ilişkin hükümlerine aykırı fiilerdir.

Maktu tutarlarla her yıl Maliye Bakanlığı taradından açılan cetvele bağlanmıştır ve bu cetvele göre para cezası belirlenir.

Aynı zamanda tehlike suçları olarak kabul edilmiş suçlardır.

Suçun her tekrarında ceza 1/2 oranında uygulanır.

Özel usulsüzlük suçlarında cezada artırım yoktur.

Genel usulsüzlük suçlarında suç 2 yıl içinde tekrar ederse ceza %25 artırımlı uygulanır. Zamanaşımı süresi 2 yıldır.

Genel usulsüzlük suçları 1.derece ve 2.derece olarak ikiye ayrılır.

Usulsüzlük suçları tarh döneminden önce ya da sonra ortaya çıkabilir.

Eğer mükellef tek fiille birden fazla suç işlemişse ve bu fiiler vergi ziyaı ve genel usulsüzlük suçu ise ceza tutarı yüksek olan mükellefe uygulanır.

Eğer mükellef tek fiille birden fazla suç işlemişse ve bu fiiler vergi ziyaı ve özel usulsüzlük suçu ise cezalar ayrı ayrı verilir.

2. Yargı Tarafından Cezalandırılan Suçlar

a.) Vergi Kaçakcılığı

18 aydan 3 yıla kadar hapis ile ceza verilen suçlar şunlardır ;

Hesap ve muhasebe hileleri yapmak, muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlemek, defter kayıt ve belgelerinin tahrip edilmesi, gerçek olmayan kişilere hesap açmak

2yıldan 5 yıla kadar hapis ile ceza verilen suçlar şunlardır ;

Belgelerin asıllarına Maliye Bakanlığı ile anlaşması olmadığı halde basmak ve bilerek kullanmak

3 yıldan 5 yıla kadar hapis ile ceza verilen suçlar şunlardır ;

Sahte belge kullanmak, defterleri yok etmek, defterlerin sayfalarını koparmak yerlerine yeni sayfalar koymak veya koymamak

b). Mükellefin Mahremiyetini İhlal

Mükellefin bilgilerini başkalarıyla paylaşma durumudur özel hayatın gizliliğin ihlal edilmesidir. Türk Ceza Kanunu hükümlerine tabidir.

c.) Mükellefin Özel İşlerini Yapma

Mükelleflerin özel işlerinin takip edilmesi şansı yoktur.

VERGİ HUKUKU -2- KPSS A GRUBU - MALİYE

VERGİ MEVZUATININ UYGULANMASI

1. Yer Bakımından Uygulanması

a.) Şahsilik İlkesi

Kişi Türk vatandaşı ise nerede olursa olsun vergi öder.

b.) Mülkilik İlkesi

Kişi Türkiye'de ise hangi ülke vatandaşı olursa olsun vergi öder.

2. Zaman Bakımından Uygulanması

Vergi kanunları kural olarak geriye yürümez.
Vergi kanunları bir kanunla yürürlüğe girer. Yürürlülük tarihi belirtilmişse belirtilen tarihte, belirtilmemişse Resmi Gazete'de ilanını izleyen 45. günde yürürlüğe girer.
Vergi ve benzeri yükümlüler kanunla kurulur, kaldırılır ve değiştirilir.
Anayasa Mahkemesi iptal ederse kanunlar yürürlükten kalkar.
Süreli kanularda sürenin dolmasıyla kanun yürürlükten kalkar.

3. Anlam/Yorum Bakımından Uygulanması

Güçler ayrılığına aykırı olduğu için 1961 Anayasası ile yasama yorumu yasaklanmıştır.
Maliye Bakanlığı'nın açıklama yaparak yorum getirmesi idari yorumdur.
Mahkemelerin verdiği kararlar bir yargı yorumdur.
Bilim insanlarının vergi hakkında yaptıkları yorumlar bilimsel yorumdur.

Yorum Yöntemleri :

#Lafzi/Deyimsel yorum
#Sistematik yorum ( tüm hukuk mevzuatına bakılarak yapılır.)
#Tarihi yorum
#Amaçsal yorum

*

VERGİ ALACAĞINI SONA ERDİREN NEDENLER

1. Ödeme

2. Af / Takas
Af yetkisi TBMM'ye aittir.
Takas, bir kamu alacağı ile kamu borcunun değiştirilmesidir.

3 .Hata Düzeltme

4 .Uzlaşma

5 .Zamanaşımı

6.Terkin

7. Tahakkuktan Vazgeçme

1-7 arası hem vergi cezaları hem de vergi aslını sona erdirir.

8. Ölüm

9. Pişmanlık

10. Cezada İndirim

8-10 arası sadece cezaları sona erdirir.

*

ZAMANAŞIMI

a.) Tarh/Tahakkuk Zamanaşımı

Vergi Usul Kanunu'nda düzenlenmiştir.
Vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden takvim yılından başlayarak 5 yıldır.
Her zaman zamanaşımı süresi 1 Ocak'ta başlar, 31 Aralık'ta biter.
Emlak Vergisi, Veraset ve İntikal Vergisi ve Damga Vergisi'nde zaman aşımı süresi 5 yıldan uzundur. Çünkü özel vergi hukukunda düzenlenmiştir.

Zamanaşımı sadece durur, kesilmez. Zamanaşımını durduran nedenler şunlardır ;

• Mücbir sebepler ( doğal afetler )
• Mükellefin takdir komisyonuna sevki (en çok 1 yıl için durur)

b.) Tahsil Zamanaşımı

AATUHK'da düzenlenmiştir.
Verginin vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılından başlayarak 5 yıldır.

Zamanaşımı hem durur hem kesilir.
Durma nedenleri şunlardır ;

• Mükellefin yabancı bir ülkede olması (yeniden yerleşince devam eder)
• Terekenin tasfiyesi
• Hileli iflas

Kesilme nedenleri şunlardır ;

• Ödeme
• Ödeme emri tebliği
• Mal bildirimi
• Teminat istemesi
• Haciz uygulaması

*

TERKİN

Maliye Bakanlığı yetkilidir.

Eğer vergi borcu doğal afetler nedeniyle terkin edilecekse mükellefin varlıklarının en az 3'te 1'ini yitirmiş olmalıdır.

Vergi hatası sonucu mükelleften alınan fazla vergi iade edilir.

Yargı kararları yoluyla da olabilir. 

Vergi tahsili vergiden daha maliyetliyse tahsil imkansızlığı sebebiyle terkin edilir.

*

TAHAKKUKTAN VAZGEÇME

Bir verginin tahakkuk ettirilme maliyeti o verginin aslından fazla olacaksa tahakkuktan vazgeçilir, hiç tahakkuk ettirilmez.
Beyana dayalı vergilerde tutar ne olursa olsun her zaman tahakkuk ettrilir.

*

ÖLÜM

Verginin mirascıları verginin yalnızca aslından sorumludur, cezalarından sorumlu değildir. Vergi gecikme faizler ve vergi gecikme zamları ceza değildir verginin aslına bağlıdır ve sorumlu olunur.
Cezanın şahsiliği gereği sadece mirascılara vergi asılları intikal ettirilir.

*

PİŞMANLIK ( kaçakcılık fiilleri için öngörülmüştür.)

Mükellefin pişmanlıktan yararlanabilmesi için hakkında bir ihbar olmamalıdır ve daha önce vergi incelemesi başlatılmamış olmalıdır. Emlak Vergisi için pişmanlıktan yararlanmak söz konusu değildir.

*

CEZADA İNDİRİM

Mükellefler cezaları süresinde öderlerse kısmi indirimler söz konusu olur.

VERGİ HUKUKU -1- KPSS A GRUBU - MALİYE

VERGİ HUKUKU

Mükellef ile idare arasındaki vergi ilişkilerini düzenleyen mali hukukun alt dalıdır.

*

VERGİ HUKUKUNUN SINIFLANDIRMASI

A. Genel Vergi Hukuku - Özel Vergi Hukuku

Genel vergi hukuku vergiye ilişkin tüm ilke ve kuralları düzenler (VUK)

Özel vergi hukuku her bir vergi türüne ilişkin ilke ve kuralları düzenleyen hukuk alanıdır. (Gelir Vergisi, KDV..)
Her iki alanda da düzenleme varsa özel vergi hukuku geçerlidir.

B. Maddi Vergi Hukuku - Şekli Vergi Hukuku

Maddi vergi hukuku, bir kişiyi bir verginin borçlusu durumuna getiren düzenlemelerdir.

Şekli vergi hukuku, verginin şekle ve usule ilişkin düzenlemeleridir.

C.Ana Hukuk Dallar

# Vergi Usul Hukuku
# Vergi Ceza Hukuku
# Vergi Yargılama Hukuku
# Vergi İcra Hukuku (AATUHK)
# Uluslararası Vergi Hukuku ( Çifte vergi sorununu inceler.)

*

VERGİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI

A. Birincil Kaynaklar

Yasama : Asli kaynaklardır. Anayasa, kanun, uluslararası antlaşmalardan oluşur.

Yürütme : Asli kaynaklardır. Oran, istisna, muafiyet gibi konularda düzenleme yapabilir. Yeni vergi koyamaz. Cumhurbaşkanı, Tüzük ve Yönetmelikler, Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan Genel Tebliğler.

GENEL TEBLİĞLER :
1. Grup Genel Tebliğler ; düzenleyicidir, asli kaynaktır, bağlayıcıdır.
2. Grup Genel Tebliğler ; açıklayıcıdır, talidir, bağlayıcı değildir.

MUKTEZA (ÖZELGE) ve SİRKÜLER ; açıklama anlamı taşır.
Sadece bir kişiye açıklama yapılması ; mukteza (özelge)
Tüm kişilere açıkalma ; sirkü

Yargı :  Anayasa Mahkemesi kararları ve İçtihadı Birleştirme kararları aslidir ve bağlayıcıdır. Bunun dışındaki diğer yargı kararları ve içtihatlar tali kaynaktır, bağlayıcı değildir.


B. İkincil Kaynaklar ( Tali )

Teori ve bilimsel öğreti gibi  bağlayıcı olmayan kaynaklardır. Bunun yanında örf ve adet de ikincil kaynaklardandır ve en az başvurulan kaynaktır.

Robertson gecikmesi / Meltzer Gecikmesi / Lundberg gecikmesi

Robertson gecikmesi, gelirin elde edilmesi ile harcamanın meydana gelmesi arasındaki gecikmedir.

Meltzer gecikmesi, üretimin yapılması ile ürünlerin satılarak gelir düzeyinde bir artış olması arasında geçen zamana denir.

Lundberg gecikmesi, talebin ortaya çıkması ile talebi karşılayacak üretim değişmesi arasında meydana gelen gecikmedir.